RATUSZ MIEJSKI
W Boguszowie-Gorcach znajduje się najwyżej położony ratusz w Polsce (581,58 m n.p.m.). Budowla znajduje się we wschodniej pierzei rynku, wyróżnia ją charakterystyczna wysmukła wieża. Ratusz powstał na miejscu gorzelni, która spłonęła w 1724 r. Prace przy jego budowie były prowadzone przez mistrza murarskiego ze Świdnicy, Köhlera przez siedem lat, od 1724 do 1731 roku. Sześć lat później dobudowano wieżę. Budynek był kilkakrotnie przebudowywany i remontowany. W roku 1789 i 1818 po wcześniejszych zniszczeniach odbudowano i wyremontowano wieżę; w 1901 roku rozbudowano bryłę ratusza. Początkowo barokową budowlę dopełniono elementami neobarokowymi. W 1937 r. wyremontowano dach, przebudowano restaurację i sąsiednie pomieszczenia.
Budynek jest wzniesiony na planie podobnym do litery U, murowany z kamienia i cegły, tynkowany, podpiwniczony i nakryty łamanym dachem. Bryle ratusza lekkości dodaje pięciokondygnacyjna wieża. W trzeciej osi elewacji frontowej znajduje się portal uszakowy. Nad nim widoczny jest półkoliście zamknięty szczyt ze spływami. Pod szczytem, w owalnym polu widnieje herb Boguszowa. Po lewej stronie od drugiej kondygnacji jest ściśnięty narożnik ratusza – wykusz nakryty baniastym dachem. Między druga a trzecią kondygnacją wykusza w owalu, jest umieszczona data 1901. W jednoosiowej wieży ratusza, między drugą i trzecią kondygnacją, znajduje się falisty gzyms, a w podcieniu wieży – portal z kluczem i herb. Szczyt wieży wieńczy barokowy hełm.
Ratusz w Boguszowie-Gorcach został wpisany do rejestru zabytków w 1976 r. Obecnie jest siedzibą władz miasta. W gabinecie burmistrza do dziś można podziwiać zabytkowe XIX-wieczne meble, które z uwagi na wyjątkowe zdobienia nadają temu pomieszczeniu szczególny charakter.
MASYW DZIKOWCA I LESISTEJ WIELKIEJ
Masyw Dzikowca i Lesistej Wielkiej jest częścią powstałego w 1998 roku Parku Krajobrazowego Sudetów Wałbrzyskich. Występują tu również obszary chronione w ramach Specjalnego Obszaru Ochrony NATURA 2000.
Dzikowiec Wielki leży w Sudetach Środkowych, w Masywie Dzikowca i Lesistej Wielkiej, w północno-zachodniej części Gór Kamiennych około 3,4 km na południe od centrum Boguszowa-Gorc na północny-wschód od Lesistej Wielkiej. Dzikowiec Wielki (836 m n.p.m.) jest drugim po Lesistej Wielkiej (851 m n.p.m.) szczytem w Masywie Dzikowca i Lesistej Wielkiej. Zbudowany ze skał magmowych - melafiru i porfiru o charakterystycznym czerwonym zabarwieniu. Ze względu na wulkaniczne pochodzenie ma ostry kształt podobny do stromej kopuły, odróżniając się od innych brakiem spłaszczonego wierzchołka i bardziej regularnym kształtem. Krajobraz Masywu Dzikowca, przedstawia krajobraz niskich gór z niezwykle różnorodną rzeźbą terenu. Występują tu doliny wzdłuż górskich potoków, wdzierające się w zbocza. Szczyty stożkowe z wyraźnym podkreśleniem stromych zboczy. Większość obszaru zajmują lasy przez które przebiegają liczne szlaki turystyczne i trasy rowerowe. Wzniesienia porośnięte są aż po szczyty. Ze zboczy roztaczają się panoramy na okoliczne miejscowości i oddalone pasma górskie. Krajobraz częściowo przeobrażony. Pierwotny charakter krajobrazu w większości został zachowany.
Góra Dzikowiec jest doskonałym miejscem na wycieczkę o każdej porze roku. W sezonie letnim jest to cel pieszych i rowerowych wycieczek, miejsce gdzie uprawia się downhill i paralotniarstwo. W sezonie zimowym można skorzystać tu ze stoku narciarskiego przeznaczonego dla doświadczonych jak i początkujących narciarzy.
OŚRODEK SPORTOWO-REKREACYJNY „DZIKOWIEC”
OSR Dzikowiec w Boguszowie-Gorcach zaczął powstawać w końcu lat 80-tych jako baza sportowa dla górników z Wałbrzyskiego Zagłębia Węglowego. Planowano wówczas stworzyć tutaj ośrodek narciarski z zapleczem hotelowo-gastronomicznym w dogodnej lokalizacji w pobliżu istniejących w tamtych czasach kopalń Wałbrzycha i Boguszowa-Gorc. W związku z rezygnacją z wydobycia węgla kamiennego na Dolnym Śląsku i powolną likwidacją wałbrzyskich kopalń planów budowy centrum sportowego zaniechano, oddając narciarzom do dyspozycji jedynie wyciąg orczykowy. Popularność tego miejsca wpłynęła jednak na powrót do pierwotnych zamierzeń budowy ośrodka aktywnej turystyki. 10 września 2008 roku postawiono pierwszą podporę pod budowę nowego wyciągu krzesełkowego, który oddano do użytku w 2009 roku. Wyciąg składa się z 99 dwuosobowych krzeseł, które w ciągu godziny mogą przewieść 1100 osób. Przygotowano również stok narciarski o długości ok. 780 metrów. Stok należy do wymagających, średnie nachylenie wynosi 29,97%, a maksymalne 58,89%. Dla wygody użytkowników w kolejnych inwestycjach zbudowano system sztucznego naśnieżania, oświetlenie oraz wyciąg talerzykowy na łagodniejszej części stoku. Dodatkowo powstała ośla łączka z taśmą transportującą dla najmłodszych oraz początkujących narciarzy. Uzupełnieniem infrastruktury OSR Dzikowiec jest budynek obsługi z restauracją oraz 20 metrowa wieża widokowa przy górnej stacji kolei.
www.dzikowiec.info
FB OSR Dzikowiec w Boguszowie-Gorcach
SZYB WITOLD
Historia Szybu Witold sięga 1769 roku i wiąże się z wydobyciem węgla kamiennego w osadzie Gorce. Początkowo nosił on nazwę „Gustaw”i służył do transportowania górników i materiałów do obudowy kopalni. Szyb miał głębokość 586 m i posiadał wieżę wyciągową i wpisywał się w górniczy krajobraz miasta, na który składały się kominy, koksownie, czy place drzewne. Po II wojnie światowej został przyłączony do zakładów wydobywczych KWK „Victoria” w Wałbrzychu, był to czas jej najbardziej intensywnego rozwoju. Wtedy też zmienił nazwę na „Witold”. Eksploatacja węgla kamiennego w tym miejscu zakończyła się w 1993 roku co rozpoczynało proces zamykania wałbrzyskich kopalni.
Pamięć o Szybie Witold nie zatarła się na kartach historii. W latach 2012-2013 nastąpiła adaptacja budynku nadszybia i wieży wyciągowej na Centrum Kulturalno-Kongresowe WITOLD współfinansowana przez Unię Europejską. Dziś wciąż jest to miejsce ściśle związane z górnictwem. W dawnym budynku nadszybia znajduje się sala konferencyjno-szkoleniowa, która pomieści 120 osób oraz Izba Pamięci Górnictwa i Kopalnictwa, w której możemy obejrzeć eksponaty podarowane przez górników i ich rodziny. Znajdziemy tam m.in. zdjęcia, dokumenty, stare plany, lampy, maski przeciwpyłowe, górnicze mundury czy narzędzia pracy górników.
W Szybie Witold swoją siedzibę ma filia nr 4 Miejskiej Biblioteki Publicznej - Centrum Kultury, odbywają się tam koncerty, wernisaże oraz wydarzenia kulturalno-rozrywkowe. Charakterystycznym elementem tego budynku jest wieża szybu wyciągowego, która obecnie pełni rolę wieży widokowej, z której, po pokonaniu 117 schodków, możemy podziwiać piękną okolicę. W budynku maszyny wyciągowej mieści się restauracja, a na zewnątrz kompleksu kaplica Świętej Barbary - patronki górników. Obiekt jest wpisany do Wojewódzkiego Rejestru Zabytków.
FB Szyb Witold - Miejska Biblioteka Publiczna - Centrum Kultury Filia nr 4
MASYW CHEŁMCA
Masyw Chełmca stanowi naturalną otulinę Parku Krajobrazowego Sudetów Wałbrzyskich, ponadto objęty jest ochroną przyrody w ramach programu Natura 2000 oraz podlega pod Obszar Chronionego Krajobrazu Kopuły Chełmca.
Chełmiec to drugi co do wysokości (851 m n.p.m.) szczyt Gór Wałbrzyskich. Stanowi charakterystyczną i z dala widoczną kulminację wyraźnie dominującą w krajobrazie. Tworzy izolowany masyw w środkowej części Gór Wałbrzyskich. Chełmiec jest lakolitem (intruzja magmowa w kształcie bochenka lub grzyba zastygła w głębi ziemi) zbudowanym w części szczytowej z permskich porfirów, niżej tworzą go dolno i górnokarbońskie piaskowce, zlepieńce i mułowce z pokładami węgla kamiennego. Występują tu prawie pionowe żyły barytu, a u podnóża znajduje się tak zwana jaspisowa dolina, w której znajdowano okazy o średnicy do 50 cm. W zboczach Chełmca działały kopalnie barytu, rud ołowiu i srebra oraz węgla. Występują tu apatyt, kordieryt, kaolinit, illit i piryt.
Na Chełmcu znajduje się kamienna wieża widokowa wzniesiona przez Hochbergów w latach 1887-1888. Ma ona 22 m wys. i jest stylizowana na ruinę z gospodą i schroniskiem.
Kilka metrów poniżej szczytu stoi 45-metrowy krzyż sfinansowany ze zbiórki wiernych, który został poświęcony 23 września 2000 r.
Od 2001 r. do krzyża milenijnego z Boguszowa prowadzi Droga Krzyżowa Trudu Górniczego. Biegnie ona wzdłuż trasy turystycznej. Składa się z 14 stacji, które mają formę granitowych tablic. Każda ze stacji to upamiętnienie historii górnictwa na naszym terenie.
MNISZEK
Do 1638 roku góra ta stanowiła własność rodziny Hochbergów, o czym miałaby świadczyć jego pierwotna nazwa – Hochberg (dosł. „Wysoka Góra”). Jest to odosobniony, dwuwierzchołkowy (704 i 711 m n.p.m.) szczyt wchodzący w skład masywu Chełmca. Podobnie jak reszta masywu zbudowany jest głównie z dolnopermskich porfirów, które eksploatowano w jednym z dwóch kamieniołomów znajdujących się na zboczach góry. Wyrobisko, do dziś dobrze widoczne, nosi lokalną nazwę „Białe Skałki” i jest wykorzystywane jako naturalna ścianka wspinaczkowa.
Na mapach z okolic 1886 roku, oprócz kamieniołomów można odnaleźć zabudowania wchodzące w skład kopalni „Abendrothe” („Zorza Wieczorna”, dosł. „Czerwony Wieczór”). Kopalnia ta miała podobno 7 poziomów z których najniższy sięgał do poziomu 200 m n.p.m. (czyli około 300 m w głąb ziemi licząc od podnóży Mniszka).
W 1901 roku na niższym szczycie góry uruchomiono restaurację, prowadzoną przez Roberta Ungera, nazwaną „Ungerbaude”. Przy restauracji znajdowała się 19 metrowa drewniana wieża widokowa (wyższa niż współczesna wieża na Borowej). W 1902 roku w pobliżu restauracji dobudowano muszlę koncertową, a w 1906 r. kręgielnię. Na szczyt kursowały kozie zaprzęgi, a po dotarciu na miejsce można było posłuchać koncertów muzyków przebranych za krasnali. Pomimo dużej popularności, jaką się cieszyło, schronisko istniało bardzo krótko. Zostało rozebrane już w 1920 roku. Krążą dwie teorie na temat likwidacji „Budy Ungera” – według pierwszej – budynek został trafiony piorunem i zniszczony przez pożar. Drugim z przypuszczalnych powodów zamknięcia miały być pęknięcia góry i samego budynku, powstałe z powodu szkód górniczych. Szczeliny na Mniszku nadal są widoczne. Dwie największe znajdują się na południowym stoku góry. Zostały sklasyfikowane w 1998 roku przez Wałbrzyski Klub Górski i Jaskiniowy jako jaskinie typu niekrasowego, „Podłużna Szczelina 1” – o głębokości 13,5 m oraz „Podłużna Szczelina 2” – o głębokości 36 m. Rozpadliny nie są zabezpieczone, dlatego w ich pobliżu należy zachować szczególną ostrożność.
