Masyw Chełmca stanowi naturalną otulinę Parku Krajobrazowego Sudetów Wałbrzyskich, ponadto objęty jest ochroną przyrody w ramach programu Natura 2000 oraz podlega pod Obszar Chronionego Krajobrazu Kopuły Chełmca.
Chełmiec to drugi co do wysokości (851 m n.p.m.) szczyt Gór Wałbrzyskich. Stanowi charakterystyczną i z dala widoczną kulminację wyraźnie dominującą w krajobrazie. Tworzy izolowany masyw w środkowej części Gór Wałbrzyskich. Chełmiec jest lakolitem (intruzja magmowa w kształcie bochenka lub grzyba zastygła w głębi ziemi) zbudowanym w części szczytowej z permskich porfirów, niżej tworzą go dolno i górnokarbońskie piaskowce, zlepieńce i mułowce z pokładami węgla kamiennego. Występują tu prawie pionowe żyły barytu, a u podnóża znajduje się tak zwana jaspisowa dolina, w której znajdowano okazy o średnicy do 50 cm. W zboczach Chełmca działały kopalnie barytu, rud ołowiu i srebra oraz węgla. Występują tu apatyt, kordieryt, kaolinit, illit i piryt.
Na Chełmcu znajduje się kamienna wieża widokowa wzniesiona przez Hochbergów w latach 1887-1888. Ma ona 22 m wys. i jest stylizowana na ruinę z gospodą i schroniskiem.
Kilka metrów poniżej szczytu stoi 45-metrowy krzyż sfinansowany ze zbiórki wiernych, który został poświęcony 23 września 2000 r.
Od 2001 r. do krzyża milenijnego z Boguszowa prowadzi Droga Krzyżowa Trudu Górniczego. Biegnie ona wzdłuż trasy turystycznej. Składa się z 14 stacji, które mają formę granitowych tablic. Każda ze stacji to upamiętnienie historii górnictwa na naszym terenie.
